Artykuł
(lata 20-30. XV wieku do 1508 roku)
Najwybitniejszą postacią w XV-wiecznej historii Przygodzic był Rafał z Gołuchowa. Związany z dworem królewskim i pełniący wiele funkcji państwowych skupywał wsie i w przypadku Przygodzic próbował nawet założyć miasto. Ród Wieniawitów, z którego pochodził, osiadł w Wielkopolsce w XIV wieku. Pierwszym historycznym przodkiem - występującym w źródłach pisanych był jego ojciec - Iwan (Iwo), który pochodził z Karmina koło Śmigla. Jego imię odnotowane zostało po raz pierwszy w 1388 r., kiedy wystąpił razem ze swoim bratem Stefanem. Bracia zapoczątkowali dwie gałęzie Wieniawitów. Iwan dał początek rodowi Gołuchowskich a Stefan Leszczyńskich. Wiek XV był okresem, w którym powstawały nazwiska rycerskie pochodzące od posiadanych miejscowości. Bywało więc i tak, że ten sam rycerz „dorabiał się" kilku nazwisk. Rodzeni bracia nazywali się inaczej, dotyczyło to też dzieci. Tak też było z potomkami Rafała z Gołuchowa, którego synowie i wnukowie przyjmowali różne nazwiska. Od 1392 r. Iwan zaczął skupować dobra w Małopolsce. W 1408 r. zakupił Gołuchów i od tej pory zaczął się rozglądać za dobrami w Wielkopolsce, a ściślej w powiecie kaliskim. Jednym z jego trzech synów był Rafał, który urodził się u schyłku XIV wieku. Kontynuował on linię Gołuchowskich, a pozostali dwaj bracia dali początek: Jan Goły - Denowskim w Małopolsce, których ród skończył się pod koniec XV w. i Iwan - Obichowskim, który to ród też wygasł w XV w. Rafał z Gołuchowa młodość spędzał przy ojcu na Rusi. W 1426 roku otrzymał urząd podstolego poznańskiego. Do większych wpływów doszedł za czasów małoletniego króla Władysława III Warneńczyka. W 1434 r. był starostą odolanowskim, w 1436 otrzymał podkomorstwo kaliskie (do 1442 r.) i urząd starosty generalnego Wielkopolski, który pełnił do stycznia 1439 r. Należał w tym okresie do czołowych osobistości Wielkopolski a dochody z pełnionych urzędów i powiększanych dóbr stanowiły o jego zamożności. Poza Gołuchowem, który odziedziczył po ojcu, wszedł w posiadanie pojedynczych wsi nie tylko w Kaliskiem, ale i w Konińskiem, Ostrzeszowskiem i Łęczyckiem. W Gołuchowie miał dwór, Przygodzice miały stać się jego pierwszym miastem. Wybór nie był przypadkowy, jako starosta odolanowski i podkomorzy kaliski dobrze orientował w realiach gospodarczych najbliższej okolicy Przygodzic.
Doczekał się 4 synów. Pierwszego najstarszego - Iwana z małżeństwa z Katarzyną (?) herbu Doliwa i 3 ze związku z Elżbietą, córką Jana z Powiercia: Jana, Andrzeja i Cherubina. Rafał zmarł w 1442 lub 1443 r. Prawdopodobnie był on fundatorem jednego z najcenniejszych zabytków gotyckiego malarstwa wielkopolskiego - obrazu Matki Boskiej „ab igne" (od ognia) w kaliskiej kolegiacie, na którym przetrwało jego wyobrażenie jako donatora. Iwan piszący się z Goliny żenił się dwa razy. Z pierwszego małżeństwa z Bogumiłą miał trzy córki: Barbarę, Annę i Małgorzatę. Z drugiego z Barbarą miał 8 lub 9 dzieci, w tym tylko jednego syna Rafała (zm.1502) i córki: Annę (?), Zofię, Dorotę, Barbarę, Helenę, Praksedę i Bogumiłę. Rafał piszący się z Goliny i Czeszewa posiadał jeszcze po ojcu Mikuszewo i Chlebowo. Zmarł przypuszczalnie bez potomka męskiego. Golinę przejęła Dorota (zamężna za Maciejem Głogińskim) a Czeszewo Barbara (zamężna za Marcinem Przyjemskim).
Rafał Gołuchowski nie był w stanie, przy dużym zaangażowaniu w sprawy państwowe, zbudować Światłowa. Po jego śmierci nikt z potomków też nie miał takich możliwości. W 1444 r. trzej małoletni synowie otrzymali opiekuna - stryjecznego brata ojca - Rafała Leszczyńskiego. Zamieszkiwali z matką w Gołuchowie. W Przygodzicach mieszkał Iwan, który zgłosił pretensje do Gołuchowa. Mało tego, najechał młodszych braci z „20 szlachcicami i 10 podłymi". Po kilku latach sporów nastąpił podział majątku. Ponieważ rodzina była bardzo liczna, sprawy majątkowe wymagały ciągłych regulacji sądowych.
W 1493 Andrzej Gołuchowski sądził się z Cherubinem o swą ojcowiznę w Przygodzicach. W 1497 Andrzej Gołuchowski wydzierżawił Przygodzice Janowi Oławskiemu za 200 grzywien.
Rafał Leszczyński, biskup płocki, już w 1497 r. otrzymał prawo do dóbr Andrzeja Gołuchowskiego kanonika poznańskiego swego „rodzonego brata stryjecznego" w Przygodzicach i Chynowej od króla Jana Olbrachta, ponieważ tenże Andrzej Gołuchowski (zm. ok. 1505 r. ?) nie dopełnił obowiązku udziału w pospolitym ruszeniu. Wieś pozostała jednak jeszcze do 1507 r. w rękach Gołuchowskich. Po śmierci Andrzeja przejął ją Cherubin, stolnik poznański, który nie miał potomków. W 1507 r. Rafał Leszczyński (zm.1527) kupił od Cherubina Gołuchowskiego bydło, konie, klacze, świnie i wszystkie ruchomości domowe w dobrach Gołuchów i Przygodzice z przyległościami „za 100 kop. gr." Ponadto kupił od Wojciecha Sobockiego kasztelana biechowskiego jego przezyski na Przygodzicach za 800 zł. W 1508 r. król Zygmunt zatwierdził kupno przez Rafała Leszczyńskiego od Cherubina Gołuchowskiego wsi Gołuchów, Przekupów, Baby, Przygodzice, Wierzchanowo i Chynowa oraz sum zapisanych na królewskiej wsi Morza.
Wytłuszczonym drukiem właściciele Przygodzic
Edmund Radziszewski
