Artykuł
Park Krajobrazowy "Dolina Baryczy" został utworzony 3 czerwca 1996 r. Jego powierzchnia wynosi 87.040 ha, większa część należy do województwa dolnośląskiego, na województwo wielkopolskie przypada 17.000 ha, z czego na gminę Odolanów - 5.400 ha, Sośnie - 7.600 ha i Przygodzice - 4.000 ha. W gminie Przygodzice obejmuje on górną część Baryczy wraz z jej dopływami w obrębie Kotliny Odolanowskiej, stanowi też jednocześnie część obszaru Natura 2000 „Dolina Baryczy" i Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Rychtalskie". Główną rzeką tego obszaru jest Barycz będąca największym prawobrzeżnym dopływem Odry na terenie Dolnego Śląska. Znaczna część doliny porośnięta jest lasami, pomiędzy którymi znajdują się pola uprawne, łąki i stawy.
Najcenniejszymi elementami przyrodniczymi parku są kompleksy stawów rybnych, lasy łęgowe, grądy niskie i olsy. Pod względem ornitologicznym dolina Baryczy jest jednym z najcenniejszych obszarów w Europie. W wielkopolskiej części parku występuje łącznie około 165 gatunków ptaków lęgowych. Do najcenniejszych należą: perkoz rdzawoszyi, perkoz zausznik, bąk, bocian czarny, gągoł, orzeł bielik, kropiatka, zielonka, sieweczka obrożna, rybitwa czarna, wąsatka i żołna. Wiosną spotkać można żerującego na wilgotnych łąkach żurawia. W trzcinach budują gniazda: błotniak stawowy oraz trzciniak i trzcinniczek. Interesującym ptakiem jest remiz, którego misternie plecione gniazda możemy zobaczyć na drzewach porastających groble. Dolina Baryczy wraz z rezerwatem "Stawy Milickie" w części dolnośląskiej stanowi największe skupienie lęgowe gęsi gęgawy w Środkowej Europie. Jedyny czapliniec w tej części parku znajduje się pod Jankowem Przygodzkim, gdzie co roku obserwuje się ponad 50 zajętych gniazd czapli siwej.
Na obszarze parku występuje wiele chronionych gatunków roślin i grzybów, w tym również objętych ochroną całkowitą. Najwięcej cennych stanowisk posiadają: bluszcz pospolity, grążel żółty, grzybień biały, grzybieńczyk wodny, widłak goździsty, wawrzynek wilczełyko, paprocie - salwinia pływająca i długosz królewski, storczyki, konwalia majowa, kalina koralowa i wyjątkowa w skali regionu sasanka łąkowa. Najwięcej gatunków chronionych roślin związanych jest z siedliskami leśnymi i wodnymi.
Cenne są występujące tu na żyznych siedliskach drzewostany: łęgi, olsy, grądy i buczyny. Duże obszary stawów otoczone wysokimi szuwarami, ozdobione płatami różnej roślinności wodnej, przeplatają się tu z bagnistymi łąkami, a przede wszystkim z mniej lub bardziej rozległymi kompleksami lasów. Znaczne podtopienie terenów sprzyjało zasiedleniu tego obszaru przez olchę, która rozbudowując w takich warunkach specyficzny system korzeniowy wykształca kępy.
Ponadto występują bory sosnowe, a także bory mieszane. W granicach parku krajobrazowego znajduje się skupisko „Dębów Antonińskich". Jest to, po „Dębinie Rogalińskiej", drugie skupisko co do wielkości w Europie. Zgrupowanie liczy ponad 200 okazów (o obwodach powyżej 300 cm), a kilkanaście dębów szypułkowych ma ponad 6 m obwodu w pierśnicy.
Występuje tu 30 gatunków ryb. Głównym gatunkiem w stawach jest karp, ale hoduje się również lina, amura, tołpygę, suma, sandacza i szczupaka. Poza nimi pospolite są: płoć, karaś srebrzysty, okoń i ciernik. Do najpospolitszych przedstawicieli płazów należą: żaba moczarowa, żaba wodna, kumak nizinny i rzekotka. Dość często występuje zaskroniec zwyczajny, rzadziej można spotkać beznogą jaszczurkę - padalca. Wędrując leśnymi ścieżkami możemy natrafić na żmiję zygzakowatą.
Z uwagi na różnorodność środowisk, od suchych po wodne, teren parku jest zasiedlany przez liczne gatunki ssaków. W lasach najliczniejsze to: dzik, sarna i lis. Miejscami występują jelenie i daniele. Coraz częściej na stawach spotkać można wydrę oraz piżmaka. Pospolite są również: kret, jeż i ryjówka aksamitna. Ostatnio pojawiły się obce naszej faunie jenot i norka amerykańska. Od kilku lat obserwuje się tutaj bobry.
Na obszarze Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy" obowiązują zakazy: lokalizowania inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska oraz mogących pogorszyć stan środowiska, wprowadzania zmian stosunków wodnych mogących negatywnie wpłynąć na środowisko przyrodnicze, likwidowania oczek wodnych, starorzeczy oraz przekształcania terenów podmokłych, budowy domów poza istniejącymi jednostkami osadniczymi. Zakazuje się też biwakowania poza miejscami wyznaczonymi oraz organizowania rajdów motorowych i samochodowych. Wprowadzony został też obowiązek uzgadniania z właściwym wojewodą decyzji w sprawie likwidacji zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych, prowadzenia prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu (w szczególności budowy stawów rybnych i innych zbiorników wodnych) oraz prowadzenia nowych melioracji i dokonywania regulacji rzek i potoków.
Robert Kaczmarek
