Artykuł
Na terenie gminie istnieje ponad 40 pomników przyrody. Z reguły są nimi pojedyncze drzewa, czasami całe grupy dębów (do 9), tak że w rejestrze znajduje się łącznie 59 drzew. Są to: 53 dęby szypułkowe, 5 sosen pospolitych i 1 jesion wyniosły. Pomnikiem jest też stanowisko paproci długosza królewskiego (patrz niżej). Na terenie gminy występują dziesiątki drzew, zwłaszcza dębów, zasługujących swymi rozmiarami na uznanie za pomniki przyrody. Wyjątkową grupę drzew o pomnikowych rozmiarach, których tylko część uznano za pomniki przyrody, stanowią Dęby Antonińskie, znajdujące się w Antoninie i sąsiednich lasach. Jest to drugie co do wielkości w Polsce skupisko starych dębów szypułkowych, ustępujące tylko Dębom Rogalińskim. Kolejne inwentaryzacje wykazują spadek tak ilości, jak i zdrowotności drzew. Odpowiadają za to m.in. zanieczyszczenie powietrza i obniżenie poziomu wód gruntowych oraz zręby drzew w otulinie dębów. Szkodnikiem dębów jest duży (długość do 5,5 cm) chrząszcz kozioróg dębosz (gatunek chroniony), którego larwy (długość do 7-9 cm) pasożytują pod korą dębów, a osłabiając je ułatwiają dostęp pasożytów wtórnych, np. grzybów.
Najciekawsze pomniki przyrody
Dąb szypułkowy w zach. części rez. „Wydymacz", przy ścieżce edukacyjnej i niebieskim szlaku, widoczny z zielonego szlaku i tras rowerowych. Obw. około 7 m, wysokość 26 m, wiek około 300 lat.
Długosz królewski w oddz. 187 leśn. Czarnylas, przy czerwonym szlaku, pięć kęp największej krajowej paproci.
Jesion wyniosły w Antoninie, w pn.-wsch. części parku, na wschód od pałacu. Obw. ok. 450 cm, wysokość 28 m, wiek 240 lat.
Sosna pospolita w pd. części rez. „Wydymacz", przy niebieskim szlaku. Obw. 317 cm, wysokość 30 m, wiek ok. 220 lat.
Sosna pospolita „Trojaczki" w Antoninie, k. oczyszczalni ścieków. Trzy pnie o obw. 210, 220 i 240 cm, wysokość 28 m, wiek ok. 210 lat.
W odległości 30 m od tej sosny stoi obecnie najstarszy i największy z Dębów Antonińskich, nie będący oficjalnie pomnikiem. Jego wiek 450 lat, obw. ok. 7 m, wysokość 25 m.
Paweł T. Dolata
